GGD’en Limburg helpen
De Limburgse GGD’en hebben gemerkt dat er een grote behoefte bij scholen bestaat aan meer informatie over seksuele ontwikkeling en seksueel grensoverschrijdend gedrag van leerlingen. Ook is er behoefte aan ondersteuning op het moment dat er daadwerkelijk sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Met subsidie van de Provincie Limburg maakten de GGD Zuid Limburg en de GGD Limburg-Noord daarom deze website en twee handleidingen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook ontwikkelden ze een speciale training voor leerkrachten en docenten. Deze module ‘Over de grens?’ maakt deel uit van de trainingen Sekswijzer (voor Zuid-Limburg) en Lentekriebels/Lang Leve de Liefde (voor Noord- en Midden-Limburg). Verder stelden ze Adviesteams Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag samen. De teams van artsen en  verpleegkundigen ondersteunen scholen bij seksueel grensoverschrijdend gedrag. En dit vooral wanneer er maatschappelijke onrust dreigt te ontstaan. De website, handleidingen, trainingen, jeugdverpleegkundige en Adviesteams helpen leerkrachten en docenten om seksueel (grensoverschrijdend) gedrag goed te beoordelen en gepast te reageren.

Vragen over deze website?
Heb je vragen of opmerkingen over deze website? Of heb je tips? Mail of bel het redactieteam Over de grens:
E over-de-grens@ggdzl.nl
T 088 - 880 50 70


Wat is het Adviesteam Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag?
Het Adviesteam Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag is een team van arts(en), verpleegkundige(n) en gedragswetenschapper(s) van verschillende afdelingen van de GGD, die gespecialiseerd zijn in seksueel (grensoverschrijdend) gedrag en kinderen en jongeren. De GGD Zuid Limburg en de GGD Limburg-Noord hebben ieder een eigen Adviesteam. De teams ondersteunen bij vragen en incidenten en (dreigende) onrust rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het Adviesteam kan de verpleegkundige op school helpen met het beantwoorden van vragen over seksueel (grensoverschrijdend) gedrag of kan op school ondersteunen als er sprake is van een incident. Het Adviesteam kan laagdrempelig en vroegtijdig worden ingezet, ook als er twijfel is over of er wel sprake is van grensoverschrijdend gedrag.

Wat kan het Adviesteam voor je doen?

  • beantwoorden van vragen over seksueel gedrag

  • helpen bij het beoordelen of seksueel gedrag grensoverschrijdend is

  • een inschatting maken van de ernst van een incident (om maatschappelijke onrust en escalatie te voorkomen)

  • advies geven over/ondersteunen bij het opstellen van een plan van aanpak bij een incident

  • advies geven over individuele hulpverlening voor kinderen/jongeren die te maken hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag

  • advies geven over/ondersteunen bij de communicatie met ouders/leerlingen etc.

  • advies geven over/ondersteunen bij het uitvoeren van het plan van aanpak

  • advies geven over preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de toekomst


Jeugdverpleegkundige is eerste aanspreekpunt Adviesteam
Let op: je kunt niet zelf contact opnemen met het Adviesteam. Het team wordt ingezet via de jeugdverpleegkundige van de school.

Is de jeugdverpleegkundige niet bereikbaar? Neem dan contact op met:

  • GGD Zuid Limburg: de JGZ-unit waar de school deel van uitmaakt of het secretariaat JGZ. T 088 - 880 50 30

  • GGD Limburg- Noord: de dagverpleegkundige, T 088 - 119 11 11




De module ‘Over de grens?’ maakt deel uit van de trainingen Sekswijzer (voor Zuid-Limburg) en Lentekriebels/Lang Leve de Liefde (voor Noord- en Midden-Limburg). Deze trainingen bereiden leerkrachten en docenten voor op het geven van lessen over relaties en seksualiteit (duur 1 dagdeel). Er wordt ook aandacht besteed aan seksueel grensoverschrijdend gedrag en hoe je daar als leerkracht/docent op reageert. Daarbij is er de mogelijkheid om zelf situaties in te brengen en vragen te stellen. Je kunt ‘Over de grens?’ (duur circa 1 uur)  ook los volgen. Alle trainingen zijn gratis.

De trainingen worden gegeven door deskundigen van de GGD op het gebied van kinderen/jeugd en seksualiteit.

Aanmelden
Aanmelden voor Sekswijzer (Zuid-Limburg):
stuur een e-mail naar sekswijzer@ggdzl.nl

Aanmelden voor Lentekriebels of Lang Leve de Liefde (Noord- en Midden-Limburg):
stuur een e-mail naar gezondheidsbevordering@vrln.nl

Aanmelden voor de module Over de grens?:
stuur een e-mail naar over-de-grens@ggdzl.nl


Hier kun je de volledige handleidingen 'Over de grens?' downloaden.



Seksualiteit algemeen
• www.rutgers.nl
• www.soaaids.nl

Seksuele ontwikkeling
• Rutgers: www.seksuelevorming.nl - Seksuele ontwikkeling

Speciaal onderwijs
• Rutgers: brochure Seksuele opvoeding van kinderen (0-18 jaar) met een beperking

Seksueel grensoverschrijdend gedrag
• Rutgers en Movisie: whitepaper Seksuele grensoverschrijding en seksueel geweld

Vlaggensysteem
• Sensoa en Movisie: Vlaggensysteem. Reageren op Seksueel (grensoverschrijdend) gedrag van kinderen en jongeren, Garant Uitgevers nv

Wat te doen bij ongewenst gedrag op school?
• Stichting School & Veiligheid: www.schoolenveiligheid.nl – Seksualiteit en onveiligheid
• Toolkit School en Seksualiteit: www.schoolenseksualiteit.nl

Seksuele grensoverschrijding door een medewerker
• Inspectie van het Onderwijs: www.onderwijsinspectie.nl - Vertrouwensinspecteurs

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
• Nederlands Jeugd Instituut: www.nji.nl - Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling in het primair onderwijs

Online seksueel grensoverschrijdend gedrag
• Politie: brochure Pingen, whaPPen, tweeten, taggen en liken… Sociale media en schoolveiligheid
• Kennisnet: www.mijnkindonline.nl - Voorlichting over sexting -  Tips voor scholen
• Bureau Jeugd en Media: www.bureaujeugdenmedia.nl – Stappenplan ‘omgaan met sexting’
• Meldknop.nl: www.meldknop.nl - Informatie over en hulp bij internetproblemen

Met leerlingen praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag
• Rutgers: www.seksuelevorming.nl - Situaties tijdens het lesgeven

Voor hulp na aanranding of verkrachting
Centrum Seksueel Geweld (CSG) Limburg

Seksuele gezondheid
• GGD Zuid Limburg: factsheet Zuid-Limburgse jongeren seksueel ongezond
• Rutgers en Soa Aids Nederland: samenvatting onderzoek Seks onder je 25e

Lessen over relaties en seksualiteit
• Rutgers: Lespakket Relaties & Seksualiteit
• Gezonde School: www.gezondeschool.nl - Werken aan relaties en seksualiteit

Veiligheid op school
• Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl - Veiligheid op school
• Stichting School & Veiligheid: Digitaal Veiligheidsplan
• Toolkit School en Seksualiteit: www.schoolenseksualiteit.nl

Seksuele Diversiteit
• Kenniscentrum voor onderwijs en diversiteit: www.edudivers.nl
• Rutgers: www.seksuelevorming.nl – Seksuele diversiteit
• Stichting School & Veiligheid: www.gayandschool.nl
• De LHBT-organisatie van Limburg: COC Limburg - www.coclimburg.nl

Voor leerlingen

Seksualiteit en relaties algemeen
• www.sense.info
• www.vrijfijn.nl
• www.onderzoekjegrens.nl
• www.canyoufixit.nl

Online misbruik
• www.helpwanted.nl
• www.onuitwisbaar.nu: Sexting = Onuitwisbaar

Loverboys
• www.sense.info: Loverboys
• www.vraaghetdepolitie.nl: Loverboys & Lovergirls

Boeken voor kinderen
• Ik vind jou lief, Sanderijn van der Doef & Marian Latour
• Ben jij ook op mij? Sanderijn van der Doef & Marian Latour
• Het puberboek, Sanderijn van der Doef & Marian Latour
• Nee! Een boek over nee en ja zeggen, Sanderijn van der Doef & Marian Latour
• De baas over je lijf. Over bloot en je lichaam, aanraken en grenzen aangeven,
Melanie Meijer & Iva Bicanic

Boeken voor ouders van leerlingen in het basisonderwijs
• Kleine mensen, grote gevoelens. De seksuele opvoeding van kinderen, Sanderijn van der Doef
• Wat is seks? Vragen van jonge kinderen over lichamelijkheid en seksualiteit, Channah Zwiep

Boeken voor leerlingen in het voortgezet onderwijs
• Het puberboek, Sanderijn van der Doef
• Verhalen voor onder je kussen, Sense, Rutgers en Soa Aids Nederland
• Liefde zonder Vlinders, Merel van Groningen

Voor ouders van leerlingen in het voortgezet onderwijs
www.uwkindenseks.nl


Incidenten met seksueel gedrag dat over de grens gaat, komen in het speciaal onderwijs drie keer zo vaak voor als in het regulier onderwijs. Dat komt bijvoorbeeld omdat leerlingen in het speciaal onderwijs vaker problemen ervaren in de communicatie met anderen. Daardoor hebben ze minder goed door wat andermans wensen en grenzen zijn. Hier lees je wat er in de seksuele ontwikkeling anders is voor kinderen/jongeren in het speciaal onderwijs. En wat het speciaal onderwijs kan doen om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.

Lees meer:
• BO: Seksuele ontwikkeling van kinderen met een beperking
• VO: Seksuele ontwikkeling van jongeren met een beperking
• BO: Wat kan het speciaal onderwijs doen?
• VO: Wat kan het speciaal onderwijs doen?


Vragen over (mogelijk) seksueel grensoverschrijdend gedrag van/tussen leerlingen?
Neem contact op met de jeugdverpleegkundige verbonden aan school. Is zij niet bereikbaar? Neem dan contact op met:

GGD Zuid Limburg:
Klant Contact Centrum JGZ
T 088 - 880 50 44

GGD Limburg-Noord:
Dagverpleegkundige
T 088 - 119 11 11(keuzemenu 1)

Redactieteam:

E over-de-grens@ggdzl.nl
T 088 - 880 50 70


Over de grens? is een product van de GGD Zuid Limburg en de GGD Limburg-Noord en kwam tot stand met subsidie van de Provincie Limburg.

GGD Zuid Limburg | GGD Limburg-Noord | Provincie Limburg

Redactieteam
Centrum voor Seksuele Gezondheid Limburg: Renee Klaassen, Laura Spauwen,  Anne-Marie Niekamp, Riet Mertens
Afdeling Jeugdgezondheidszorg GGD Zuid Limburg: Hinda Nechar, Eslie Bos, Jeanny Bauer
Afdeling Klant, Kennis en Ontwikkeling GGD Limburg-Noord: Marjan Klaassen
Team Communicatie & Informatiemanagement GGD Zuid Limburg: Marianne Quaedvlieg

Concept & vormgeving: Margret Reijnders | Creatieve Communicatie
Tekst: Dot + Fien Communicatie
Website: eyetractive | software & online media